Je gaat naar het ziekenhuis om te bevallen. Even los van een medische indicatie die je eventueel hebt. Ben je dan patiënt of cliënt?
Goede vraag hè?
Los van eventuele ziektes of aandoeningen die je zwangerschap eventueel met zich meebracht, kom je nog steeds naar het ziekenhuis om te bevallen. Je ‘gebruikt’ de locatie ziekenhuis, de verloskamer of de OK, als locatie om je baby te krijgen. Ben je dan ook meteen ziek te noemen? Naar mijn mening niet. Dus ben je op dat moment ook geen patiënt, maar een cliënt. En last time I checked, was de klant koning en niet de verkoper/verhuurder. Want dat zijn de gynaecologen, de verloskundigen, de anesthesisten, etc. op dat moment: ze verhuren de ruimte waar jij gaat bevallen aan jou en verkopen jou de dingen die je graag zou willen tijdens de bevalling (denk bijvoorbeeld aan begeleiding tijdens de bevalling, een ruggenprik of het gebruik van een bevalbad). En aangezien jij als klant koning bent, betekent dat dus ook, dat jouw wensen centraal zouden moeten staan tijdens de bevalling en niet de wensen van de verkoper/verhuurder of een eventueel protocol. Veel zorgverleners in mijn werkgebied zijn zich daar terdege van bewust en gelukkig maar. Zo zag ik gisteren op mijn cursuslocatie in Breda toevallig een document liggen dat de verloskundigenpraktijk daar (ONS Verloskundig Huis) gebruikt. Een lijst die cliënten voorafgaand aan de bevalling in kunnen vullen met allerlei onderwerpen over hoe zij de bevalling voor zich zien. Hoe ze het graag zouden willen en hoe ze tegenover bepaalde onderwerpen staan (denk aan pijnbestrijding of aan het doorknippen van de navelstreng). En zo’n lijst wordt dan tijdens een gesprek met de verloskundigen doorgenomen zodat beide partijen weten waar ze staan. Deze verloskundigen begrijpen hoe het werkt: ze denken mee met hun cliënt en zien ze niet automatisch als patiënt. Ze streven naar een zo positief mogelijke bevallingservaring en dat kan ik alleen maar toejuichen.
Maar wat als je nou wel ziek bent tijdens je zwangerschap? Je hebt bijvoorbeeld zwangerschapsdiabetes (zwangerschapssuikerziekte), hyperemesis gravidarum (overmatig overgeven met uitdroging ten gevolg) of zwangerschapsvergiftiging. Verandert er dan iets aan het patiënt / cliënt verhaal tijdens de bevalling? Nee in principe niet. Je bent nog steeds cliënt op het gebied van bevallen. Dat de zorgverlener daarnaast de verantwoordelijkheid voor jou heeft op het gebied van je zwangerschapsaandoening staat daar los van.
Jouw rechten als bevallende vrouw veranderen niet ineens door jouw zwangerschapsaandoening. Je hebt nog steeds dezelfde rechten. Een van de grootste rechten die je hebt tijdens een bevalling, is het recht op goede uitleg en communicatie. Dat je op de hoogte wordt gesteld van bepaalde zaken die voor jou, je partner en je kind van belang zijn. Dat er wordt gecommuniceerd met je en niet over je. Dat je niet alleen vertelt wordt dat een zorgverlener bepaalde medische ingrepen gaat doen, maar dat er ook vertelt wordt waarom hij of zij dat wil gaan doen, wat de risico’s van deze ingrepen zijn, wat de noodzaak is om dit te doen en waarom er niet gewoon afgewacht wordt. En misschien nog wel belangrijker: dat er overlegd wordt en toestemming wordt gevraagd voor bepaalde medische ingrepen. Of je nu een zwangerschapsaandoening hebt of niet: het blijft jouw lichaam en het is dus aan jou om toestemming te geven voor medische handelingen.
Ja, zeg je nu misschien, maar als er iets niet goed gaat met mijn kindje dan geef ik toch altijd toestemming voor zo’n ingreep? Dat klopt. Natuurlijk wil je dat je kindje gezond geboren wordt. Maar geeft dat een zorgverlener het recht om zomaar dingen met jouw lichaam te doen zonder jouw toestemming? Ik denk het niet. Want hoe slecht het eventueel ook gaat met je kindje of met jou, die paar seconden dat het duurt om dat aan jou uit te leggen zodat je toestemming kunt geven, die zijn er eigenlijk altijd. Zorgverleners hebben namelijk veel kennis en ervaring op het gebied van herkennen of de situatie nog goed is of aan het verslechteren is. Dus als ze dat aan zien komen, hebben ze de tijd nog om jou op de hoogte te stellen.
Maar wat is nou het probleem op het moment dat je zorgverlener jou als patiënt ziet in plaats van als cliënt? Als je maar geholpen wordt. Toch? Nou nee, niet helemaal. Want als een zorgverlener jou gaat zien als patiënt, ben je geneigd om jezelf ook als patiënt te zien in plaats van als cliënt. Een cliënt weet wat hij of zij wil en kan staan voor wat hij of zij wil. Die neemt de touwtjes in handen en werkt zelf actief mee aan het krijgen van een fijne bevallingservaring. Een patiënt blijft vaak zitten in de slachtofferrol. Een patiënt overkomt iets en kan zelf nauwelijks iets doen om dat te voorkomen. En dat is nou net hetgeen waar ik aan wil werken met mijn cursussen, trainingen en coaching. Door je goed voor te bereiden op je bevalling en het gesprek aan te gaan met je zorgverlener, kom je in je kracht te staan. Werk je samen met je zorgverlener naar die fijne bevallingservaring toe. En dat is waar het allemaal om draait: een prachtige geboorte die een fijne ervaring is voor moeder, partner en kind. Die fijne ervaring zet namelijk de toon voor het ouderschap.
Dus ga voor die fijne bevallingservaring. Bereid je voor op je bevalling. Ga een cursus doen. Zoek individuele begeleiding. Ga het gesprek aan met je zorgverlener. Overleg samen hoe jullie het voor je zien. Daag je zorgverlener uit. Laat hem of haar maar uitleggen waarom bepaalde dingen die jij graag zou zien, wel of niet gerealiseerd kunnen worden. Er kan meer dan je denkt. En vergeet niet… de zorgverleners die ik ken, zijn stuk voor stuk werkzaam in dit vakgebied omdat ze deel uit willen maken van deze prachtige periode in iemands leven. Omdat ze willen bijdragen aan fijne bevallingservaringen. Dus wees die cliënt. En niet die patiënt.